Huyện Đồng Văn (Hà Giang) cải tạo và phục hồi giống bò vàng địa phương bằng thụ tinh nhân tạo

Đồng Văn là huyện vùng cao biên giới và là một trong 4 huyện thuộc vùng cao nguyên đá của Hà Giang. Trên mảnh đất huyện Đồng Văn, đất chủ yếu là đá, địa hình chia cắt mạnh, nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt và tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn. Vì vậy , Đồng Văn cùng với 4 huyện cao nguyên đá được mệnh danh là “vùng đất khát” của Hà Giang.

Từ thực tiễn đó, để phát triển sản xuất nông nghiệp, huyện Đồng Văn phải dựa chủ yếu vào chăn nuôi gia súc, trong đó chăn nuôi bò hàng hóa gắn với trồng cỏ là mục tiêu chủ yếu. Bên cạnh đó, chăn nuôi gia súc mà chủ yếu là chăn nuôi bò hàng hóa đã có từ lâu đời của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Đồng Văn.
Tuy nhiên, do phương thức chăn thả bò tự do đến giao phối đồng huyết, cận huyết đã làm suy thoái chất lượng của giống bò vàng địa phương; bên cạnh đó, những con bò đực giống có thể trạng to lớn lại được đồng bào bán cho các thương lái để giết thịt, chỉ để lại những con bò đực có thể trạng nhỏ làm sức kéo…Từ những thực tiễn trên, giống bò vàng địa phương của huyện Đồng Văn bị suy thoái nghiêm trọng về thế trạng và chất lượng thịt.
Xuất phát từ thực trạng trên, UBND huyện Đồng Văn đã chỉ đạo các phòng ban chức năng trên địa bàn của huyện xây dựng kế hoạch cải tạo giống bò vàng địa phương bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo. Thực hiện kế hoạch của UBND huyện, các phòng ban chức năng như Trạm Khuyến nông, Trạm Thú y của huyện Đồng Văn đã tiến hành tuyển chọn những con bò đực giống có thể trạng to lớn, có tuổi từ 18 đến 36 tháng để khai thác tinh và bảo quản bằng tinh đông lạnh; sau đó sẽ phối giống tinh đông lạnh đối với đàn bò cái của địa phương. Nhờ áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật thụ tinh nhân tạo, nên đàn bò của huyện Đồng Văn đã được cải tạo đáng kể, tầm vóc đàn bò được sinh ra lớn hơn và năng suất, chất lượng thịt cũng cao hơn so với những con bò khác của địa phương.
Riêng trong năm 2016, theo kế hoạch các xã, thị trấn của huyện Đồng Văn sẽ thực hiện cải tạo 500 con bò vàng địa phương bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo; thời gian tiến hành từ 20/5 đến kết thúc tháng 12/2016 với tổng kinh phí thực hiện là 486 triệu đồng; trong đó, mức hỗ trợ vật tư 475 000đ/01 con bò thụ tinh thành công, cơ chế hỗ trợ tiền công dẫn tinh là 230 000đ/con.
Nhằm thực hiện thành công chương trình cải tạo đàn bò bằng thụ tinh nhân tạo, các phòng ban chức năng của huyện Đồng Văn đã phối hợp với Trung tâm Giống cây trồng và Gia súc Phó Bảng tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ Trạm Khuyến nông, Trạm Thú y của huyện và cán bộ thú y của 19 xã, thị trấn trên địa bàn huyện về qui trình khai thác, bảo quản tinh đông lạnh, phát hiện bò động dục và dẫn truyền tinh nhân tạo cho đàn bò…Từ những kết quả đó, trong năm 2016, trên toàn huyện Đồng Văn đã có 500 con bò giống được sinh ra từ thụ tinh nhân tạo.
Anh Giàng Mí Say, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Đồng Văn cho biết: Bò giống sinh ra từ thụ tinh nhân tạo có trọng lượng trung bình từ 22 đến 25 kg/con, lớn hơn so với bê nghé sinh ra từ phối giống tự nhiên từ 4 – 5 kg. Vì vậy, những con bò được sinh ra từ thụ tinh nhân tạo cũng có tầm vóc lớn hơn và năng suất thịt cao hơn hơn so với các con bò được sinh ra từ phối giống tự nhiên của địa phương. Ngoài ra, chương trình thụ tinh nhân tạo trên đàn bò còn giúp huyện Đồng Văn phục hồi và cải tạo giống bò vàng của địa phương đang bị thoái hóa do giao phối đồng huyết và cận huyết.

Phạm Văn Phú